De ziekte van Crohn
De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van de darm. De ziekte van De ziekte van Crohn noemt men, net als colitis ulcerosa, ook wel een inflammatory bowel disease (IBD), omdat de darmen ‘opvlammen’.
Bij de meeste patiënten met de ziekte van Crohn zijn de dunne darm, de dikke darm, en/of de endeldarm ontstoken, maar er kan ook sprake zijn van ontstekingen in de rest van het spijsverteringskanaal. De ziekte kan voorkomen vanaf de mond tot aan de anus.
In Nederland hebben ruim 80.000 mensen een chronische darmontsteking. Naar schatting heeft iets meer dan de helft hiervan colitis ulcerosa en iets minder dan de helft de ziekte van Crohn. Dus bijna 40.000 mensen.
De ziekte van Crohn wordt meestal ontdekt tussen 15 en 30 jaar. Het kan echter op elke leeftijd ontstaan. De ziekte komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ongeveer een vijfde tot een kwart van de patiënten is jonger dan 20 jaar. De ziekte van Crohn komt zelden voor bij kinderen onder de 5 jaar.
Hoe ontstaat de ziekte van Crohn?
Ondanks uitgebreid onderzoek is de oorzaak van de ziekte van Crohn nog niet geheel bekend. Waarschijnlijk gaat het ook niet om één aanwijsbare oorzaak, maar leiden verschillende ziekteverwekkende mechanismen tot de chronische darmontsteking. In elk geval is het afweersysteem bij de ziekte van Crohn in de war; deze valt het eigen lichaam aan. Verder is bekend dat erfelijkheid en omgevingsfactoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan van de ziekte. Roken vergroot de kans op de ziekte van Crohn en heeft ook een negatief effect op het verloop van de ziekte. Daarnaast is er een relatie tussen voeding en het ontstaan van de ziekte. Ook heeft voeding waarschijnlijk invloed op het verloop van de ziekte. Wat betreft de relatie tussen voeding en Crohn is meer onderzoek nodig om dit overtuigend te bewijzen.
Afweersysteem
Er zijn aanwijzingen dat het afweersysteem een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van de ziekte van Crohn. Het menselijk lichaam beschikt over verdedigingsmechanismen tegen indringers, zoals bacteriën en virussen. Bij de ziekte van Crohn valt dit verdedigingsmechanisme het eigen lichaam aan, met een ontstekingsreactie in het maag-darmkanaal als gevolg. Er is dan een soort van onverdraagzaamheid ontstaan van het afweerapparaat in het maagdarmkanaal tegenover onze normale darmbacteriën, met als gevolg dat de cellen in de darmwand stuk gaan en ontstoken raken.
Erfelijkheid
Erfelijkheid speelt een rol bij de ziekte van Crohn. Mensen bij wie de ziekte van Crohn voorkomt in de familie hebben een zekere aanleg voor het ontwikkelen van de ziekte. Vijf tot tien procent van de familieleden van iemand met de ziekte van Crohn krijgt de ziekte ook. Bij familieleden van mensen zonder een chronische darmontsteking is dat percentage lager.
Bacteriën
Mogelijk spelen bepaalde bacteriën een rol bij het ontstaan van deze ziekte. De samenstelling van de darmbacteriën, het zogenoemde ‘microbioom’, speelt waarschijnlijk een rol. Momenteel wordt hier verder onderzoek naar gedaan.
Roken
Roken vergroot de kans op de ziekte van Crohn en heeft een negatief effect op het verloop van de ziekte.
Wat zijn de klachten van Crohn?
-
Buikpijn en buikkrampen gedurende de spijsvertering (vrijwel altijd)
-
Koorts in tijden van ontstekingen.
-
Diarree of dunne ontlasting: de ontstoken darm neemt onvoldoende water op.
-
Vermagering, bloedarmoede of groeiachterstand: de ontstoken darm neemt bepaalde voedingsstoffen onvoldoende op. Daardoor kan het lichaam te maken krijgen met tekorten.
-
Vermoeidheid: doordat het lichaam voedingsstoffen niet goed gebruikt, zijn crohn patienten sneller en vaker moe. Ook komen door de ontsteking stoffen vrij in het bloed die dit soort algemene verschijnselen veroorzaken.
-
Bloedverlies: door de ontsteking ontstaan wondjes in de darm waardoor bloedverlies bij de ontlasting kan optreden. Dit kan ook onopgemerkt gebeuren.
Complicaties:
Als de huisarts vermoedt dat iemand de ziekte van Crohn heeft, verwijst hij of zij die door naar een maag-darm-leverarts (MDL-arts). Vaak gaat een periode van onzekerheid, klachten en veel onderzoek vooraf aan het stellen van de uiteindelijke diagnose van de ziekte van Crohn.
Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk om de ziekte van Crohn mee aan te tonen. Dit wil echter niet zeggen dat deze onderzoeken allemaal nodig zijn. De arts bespreekt met de patient welke onderzoeken in hun geval het meest geschikt zijn.
De behandeling
van Crohn
De oorzaak van de ziekte van Crohn is nog niet goed bekend. Een behandeling die de oorzaak definitief wegneemt, is dan ook niet mogelijk. Tot nu toe worden medicijnen ingezet om kwaliteit van leven te verbeteren en complicaties en darmoperaties te voorkomen. Daarnaast helpen ze een nieuwe opvlamming te voorkomen.
Welke medicatie je krijgt, hangt af van de ernst van de ontstekingen en het gedeelte van de darmen dat ontstoken is. Soms is het nodig medicatie langere tijd te gebruiken ook als je geen klachten hebt. Dit is van belang om te voorkomen dat de ziekte opnieuw opvlamt. Sommige mensen zijn door medicijnen (bijna) klachtenvrij.
STOMA
Als je veel last heeft van vernauwingen en fistels en de endeldarm en de anus ernstig ontstoken zijn, kan een (tijdelijk) stoma uitkomst bieden. Een stoma is bij relatief weinig patiënten nodig (5%) en de arts zal er alles aan doen het te voorkomen.
Een stoma is een kunstmatige uitgang via de buikwand. Er zijn verschillende soorten stoma’s. De ontlasting wordt bij een stoma opgevangen in een zakje dat je vastplakt op je buik. Dit zakje kun je zelf vervangen als het vol is. Een tijdelijk stoma wordt aangelegd zodat de (aan elkaar gehechte) darm goed kan herstellen. Na enkele weken of maanden kan de stoma verwijderd worden. Een blijvend stoma wordt met name aangelegd als er een groot deel van de dikke darm verwijderd moet worden.
Er kan gebruik gemaakt worden van o.a: Bloedonderzoek, Ontlastingsonderzoek, Endoscopie, Echografie, CT-scan, MRI-scan
Mensen met een chronische darmontsteking hebben een licht verhoogde kans om darmkanker te krijgen. Om het risico te verminderen, kan het van belang zijn op regelmatig basis het darmonderzoek te herhalen. Hier wordt meestal zo’n 8 jaar na diagnose ‘ziekte van Crohn’ mee gestart. In de praktijk betekent dat, dat je als Crohn patient iedere twee jaar een endoscopie of colonoscopie moet ondergaan.
Operaties
Wanneer medicatie niet meer helpt, kunnen er complicaties ontstaan. Je krijgt dan bijvoorbeeld last van een ernstige vernauwing in de darm als gevolg van littekenweefsel, of als gevolg van ernstige onstekingen fistels, of de vorming van abcessen. Het kan ook gebeuren dat het niet lukt om het gebruik van corticosteroïden af te bouwen. In deze gevallen is een operatie noodzakelijk. De meest voorkomende operatie bij de ziekte van Crohn is ileocoecale resectie. Hierbij worden via een kijkoperatie het laatste stukje dunne darm en het begin van dikke darm verwijderd.
In sommige gevallen wordt na een darmoperatie een (tijdelijk) stoma aangelegd. Vijftig tot zeventig procent van alle patiënten met de ziekte van Crohn wordt minimaal een keer in zijn of haar leven geopereerd.
MEER LEZEN OVER CROHN:
Dit is de Crohn en Colitis vereniging van Nederland.
De informatie op deze pagina komt de bovenstaande
site en heb ik hier en daar aangevuld.
De klachten en de ernst van de klachten verschilt per patiënt. Ook zijn de klachten afhankelijk van de locatie en de uitgebreidheid van de ontstekingen. Het verloop van de aandoening is dan ook niet goed te voorspellen. Sommige mensen met de ziekte van Crohn hebben voortdurend klachten, terwijl anderen er jarenlang niets van merken.
Het is een bekend verschijnsel dat de aandoening ineens kan opvlammen. Dat kan komen door bijvoorbeeld stress of bepaalde voeding, maar meestal is de oorzaak onbekend. Bij een opvlamming ontstaan er in korte tijd veel ontstekingen in de darm waardoor de darmen niet goed meer functioneren. Diarree, buikpijn en koorts zijn de belangrijkste klachten bij de ziekte van Crohn.
-
Aften in de mond: er kunnen kleine zweertjes in de mond ontstaan.
-
Vernauwing in de darm (stenose): wanneer de ontsteking op een bepaalde plaats zeer heftig is, kunnen vernauwingen in de darm ontstaan. Bij herstel na een ontstekingsfase kan op den duur littekenweefsel ontstaan. Dit starre littekenweefsel kan de darm vernauwen of zelfs afsluiten.
-
Fistels of pijpzweren: wanneer de ontsteking overslaat op andere darmgedeeltes of omliggende organen kunnen zich onnatuurlijke verbindingen tussen twee organen vormen. Deze worden fistels of pijpzweren genoemd. Door de fistel loopt pus en soms ook ontlasting. Fistels komen vaak voor in de huid rond de anus. Dit heet een peri-anale fistel. Fistels worden gezien als een nare complicatie waarvan ongeveer 15% van de Crohn-patiënten last heeft.
-
Gewrichtsaandoeningen: u kunt last krijgen van pijnlijke, gezwollen gewrichten (met name knieën, ellebogen, enkels en polsen). Dit komt voor bij 25 tot 40% van de patiënten.
-
Huidafwijkingen: pijnlijke, blauwrode plekken op de huid (erythema nododsum), meestal van de onderbenen. 9 tot 23% van de patiënten heeft hier last van.
De meest voorkomende klachten bij de ziekte van Crohn:
Hoe wordt de diagnose gesteld?