Muziek en geneeskunde is een combinatie die mensen al heel lang intrigeert. Volgens de Griekse Aristoteles kon je met muziek psychiatrische patiënten tot bedaren brengen. Daarnaast is ook in de schilderingen van de Inca’s de rol van muziek bij genezingsrituelen te zien. Geen wonder dus, dat er steeds meer wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar de invloed van muziek op ons brein.
Minder angst én minder pijn
Diverse onderzoeken hebben al aangetoond dat muziek invloed kan hebben op de mate waarop iemand pijn ervaart. Wetenschappers van de Universiteit van Alberta ontdekten dat kinderen minder angstig waren en minder pijn ervaren wanneer zij tijdens het inbrengen van een infuus naar muziek luisteren. Uit onderzoek van de Harvard Medical School en de Universiteit van München bleek zelfs dat terminale patiënten minder medicatie nodig hadden toen ze een uur naar sonates van Mozart luisterden. Volgens professor Claudius Conrad van de Harvard Medical School heeft dat vooral te maken met je hartslag. Zo zou je hart automatisch het aantal beats per minuut van de muziek aannemen. Dat heeft invloed op de hormonen en neurotransmitters die je kalm en blij maken.
Onrust tijdens de operatie
Arts en onderzoeker Rosalie Kühlmann van het Erasmus MC analyseerde alle onderzoeken over dit onderwerp. De groep die naar muziek luisterde, scoorde gemiddeld 10% lager op de pijnschaal dan de groep die niet naar muziek luisterde. Bij angst was dat verschil nog groter, namelijk 25%. In een ziekenhuis observeerde ze met haar onderzoeksgroep videobeelden van 195 jonge patiënten vlak vóór en na een operatie. Met een zogeheten comfortschaal bepaalden de onderzoekers de pijn- en stressniveaus van de patiënt op verschillende momenten rond de operatie. Wat bleek: onrustige patiënten die vóór en tijdens de operatie naar muziek luisterden, hadden na de operatie lagere comfortscores dan patiënten die geen muziek te horen kregen. Kühlmann denkt dat dat te maken heeft met de manier waarop een patiënt de operatie ingaat. “De mate van angst voor een operatie kan invloed hebben op de onrust en pijn na de operatie.”
Voorspelbaarheid maakt gelukkig
Volgens Nederlandse wetenschappers ligt de kracht van het pijnstillende effect niet per se in het luisteren van klassieke muziek. Volgens professor neuropsychologie Erik Scherder heeft vooral je eigen favoriete muziek invloed. Dat komt doordat onze hersenen de neiging hebben om situaties te voorspellen. Wanneer je een muziekstuk hoort dat je kent, maak je brein meer van het gelukshormoon dopamine aan.
Je eigen helende playlist
Gevoelsmatig wist je dit waarschijnlijk al, maar de helende kracht van dopamine is dus allebehalve een placebo. Dit hormoon heeft een grote invloed op de manier waarop je lichaam omgaat met pijn. Door muziek te luisteren waar je oprecht van geniet, zet je de natuurlijke kraantjes dopamine open, wat je pijn kan verzachten.
Wanneer je chronisch ziek bent of een operatie moet ondergaan is het dus hartstikke slim om een speciale playlist te maken met je favoriete nummers.
Al mijn medische gebeurtenissen hebben een soundtrack gekregen. En dat was niet alleen prettig bij de operatie zelf maar ook bij de voorbereiding en het verwerkingsproces erna. Als ik even wil zwelgen in zelfmedelijden is het dankzij mijn liedjes zo gerealiseerd. Wat ik altijd het meest wonderlijk vond was dat ik ook wakker werd uit mijn narcoses met het gekozen liedje in mijn hoofd.